Een gratieverzoek is een verzoek strekkende tot vermindering, verandering of kwijtschelding van een door de Nederlandse strafrechter opgelegde straf of maatregel. 

Een verzoek tot gratie moet worden ingediend met een speciaal daarvoor bestemd gratieformulier Een gratieverzoek kan pas worden ingediend na 3 maanden na het onherroepelijk worden van de uitspraak. Alleen bij nieuwe omstandigheden (novum) kan ook eerder een gratieverzoek worden ingediend. 

In sommige gevallen kan aan een gratieverzoek opschortende werking van de tenuitvoerlegging van de straf of maatregel worden verleend.